هنر مفهومی در ایران و ماجرای علاقه مرتضی ممیز به چاقو
تاریخ انتشار: ۷ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۴۹۱۳۶۸
به گزارش همشهری آنلاین، سالروز درگذشت مرتضی ممیز این بار بهانهای شد تا به هنر مفهومی در ایران و جایگاه ممیز در این جریان هنری بپردازیم.
برای روشن تر شدن نگاه ممیز، اثر «چاقو در آب» این هنرمند را یادآوری می کنیم که پیشتر در جریان نمایشگاه کانسپچوآل آرت موزه هنرهای معاصر تهران به نمایش در آمده بود. نام این اثر برگرفته از فیلمی با همین عنوان از رومن پولانسکی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
«افسانه ممیز»، همسر زنده یاد مرتضی ممیز درباره نوع علاقه این هنرمند به چاقو نوشته است: « ... چاقو جایگاهی خاص در ذهن مرتضی داشت، هم از آن وحشت داشت؛ حتی از چاقوی آشپزخانه و همان را وسیلهای میدانست برای هرس کردن، بریدن بخشهای زاید و خلاصه کردن و شکل دادن.
آن را در گلدان کاشت و از سقف آویزان کرد و عقیده داشت که اگر زندگی را شوخی بگیریم و زحمت نکشیم و وقت را تلف کنیم و ناآگاه و بدخواه و خودپسند باشیم به جای گل در گلدان، چاقو می رویانیم و از آسمان به جای باران رحمت، چاقو.
تأکید داشت که زندگی آزمایش است نه آسایش و شیوه زندگیاش سند این باور، که حتی در بستر بیماری هم کار کرد. خود مانند آب، صاف و زلال بود و چون چاقویی در دست جراحی زبردست، تیز و برنده بود و شفابخش.»
اثر چاقو در آب کار مرتضی ممیزآشنایی هنرمندان ایرانی با جریان هنر مفهومی و گرایشهای جدید هنری و انجام تجاربی مشابه در فضای تجسمی کشور، چنانچه کوروش پارسانژاد ـ گرافیست ـ گفته است، «فرایندی تدریجی بود که از اواسط دههی ۴۰ خورشیدی، بهصورت تجربههای جستهگریخته برخی از هنرمندان آغاز شد. هنر معاصر ما در دهه ۴۰ تحت تاثیر شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آن زمان دستخوش تغییراتی شد و ممیز و همنسلان او نقش ویژهای در تکوین و تدوین هنر گرافیک معاصر ایران داشتند.»
بهرنگ صمدزادگان، پژوهشگر هنر و نقاش در ارتباط با جریان هنر مفهومی در ایران میگوید: در آغاز این راه، همراهی ایران با پدیدهای که ما به عنوان هنر مفهومی میشناسیم، همراهی تئوریک نبوده است اما در واقع آثاری که تداعیگر هنر مفهومی است به آغاز دهه ۵۰ بازمیگردد. آثار افرادی مانند مارکو گریگوریان که با استفاده از مواد حاضر و آماده از دیزی تا نان سنگک و ... برای خلق آنها استفاده میکرد.
اثر مارکو گریگوریاناو در ارتباط با همراهی ایران با سبک هنر مفهومی در دنیا، اظهار میکند: میتوان گفت این جریان در ایران از لحاظ زمانی با دیگر کشورها همراه بود اما به آن معنایی که هنر مفهومی در غرب و بهخصوص آمریکا حالتی اعتراضی به سیستم اقتصادی و نظام حاکم وجود داشت، در ایران شکل نگرفت و بیشتر به شکل تجربی به آن پرداخته میشد. اساسا یکی از بیانیههای اجتماعی هنر مفهومی مقابله با سازوکارهای هنری بود که از نظر آنها متعلق به قشر خاصی میشد. خاستگاه بخشی از این هنر، اعتراضات اجتماعی است و این اتفاق در ایران به این شکلِ اعتراضی و انتقادی رخ نمیدهد.
او ادامه میدهد: این هنر در ایران نیز به تدریج شکل اعتراضی به خود گرفت. به هر حال جریان بسیار جوانی است که مخالف جریان حاکم بر کل اندیشه هنر است. و البته نه فقط برای ایران بلکه در کشورهای دیگر نیز به تدریج اتفاق افتاد و به مرور این جریان تبدیل به فهمی در تاریخ هنر خواهد شد.
تصاویر عجیب پرسه حشرات در آثار گرانقیمت موزه هنرهای معاصر تهران! | واکنش مدیر موزه؛ خیلی نگرانیم تصاویر | مینیمالها در موزه هنرهای معاصراین نقاش در پاسخ به پرسشی درباره دلایل برگزاری نمایشگاههای هنر مفهومی در ایران با فواصل بیش از دو دهه، خاطرنشان کرد: بخشی از این مساله به مدیریت هنری ما در این سالها برمیگردد. مساله دیگر درک دیرهنگام این جریان هنری در ایران بود اما به هر ترتیب تجربه نمایشگاه امسال نشان داد برخلاف این تصور که بیننده غیرمتخصص با این آثار ارتباط برقرار نمیکند، این نمایشگاه با استقبال مردم مواجه شد.
بهرنگ صمدزادگان در نمایشگاه اخیر مینی مالیسم و کانسپچوال آرتکیوریتور نمایشگاه اخیر موزه هنرهای معاصر ایران با موضوع مینیمالیسم و کانسپچوال آرت، حرفهایش را اینگونه ادامه میدهد: میتوان گفت یکی دیگر از دلایل این اتفاق این است که ما هنوز هم به طور صحیح متوجه چیستی رویکرد هنر مفهومی در تاریخ هنر نشدیم. حتی از اوایل دهه ۸۰ شمسی که تب این هنر داغ بود هم نظریه هنر مفهومی ادراک نشده بود. در هر صورت نظریه اصلی هنر مفهومی، جریان معاصری نیست و نظریه آن در دهه ۷۰ میلادی مطرح شده بود که نسبت به محدود شدن هنر به تعاریف زیباشناختی، رویکرد انتقادی داشت.
او با تاکید بر اینکه جریان هنر مفهومی در هنر ایران به درستی درک نشد و در نتیجه بر برگزاری نمایشگاههای متعدد در کشور تاکید نداشتند، در این زمینه میگوید: با تکیه بر هنر مفهومی، درک اینکه آنچه در حوزه جذابیتهای تصویری و تکنیکی میگذرد دیگر هنر نیست، سخت است و شاید برای من به عنوان یک نقاش یک زنگ خطری باشد؛ اما میبینیم که این جریان در طول تاریخ هنر به یک بانی تبدیل میشود تا بر جریانات نقاشی بعد از خودش هم تاثیر بگذارد اما به دلیل اینکه وجه هنری آن مورد غفلت قرار گرفته است، اینطور تعبیر میشود که ما با هنر مفهومی تنها میتوانیم با مواد غیرمعمول اثرهنری بسازیم؛ در صورتی که بیانیه هنر مفهومی ایجادگر بزرگترین چرخش در تاریخ زیباییشناسی و هنرهای تجسمی بوده است. و البته درک دیرهنگام این مساله باعث به وجود آمدن این فواصل شد.
صمدزادگان در ارتباط با جایگاه مرتضی ممیز در هنرمفهومی بیان کرد: ممیز و همنسلان او کسانی هستند که به هر ترتیب با هنر دنیا بیگانه نبودند و متوجه جریانات انقلابی بهخصوص در هنر دهه ۶۰ میلادی بودند. هنر ما نیز تحتتاثیر هنر کشورهای بلوک شرق و جریانات موجود در فرانسه بود. همچنین با توجه به انقلابهای سیاسی و اجتماعی دهه ۶۰ میتوان گفت ممیز و همنسلان او از افرادی بودند که در زیباییشناسی قائل به ساختارشکنی و خلاقیت بودند. از سوی دیگر در دنیا نیز با توجه به اینکه هنر از وجوه رسمی خارج شده بود، ممیز بدون اینکه اعلام کند تابع مانیفست هنر مفهومی ۱۹۷۴ آمریکاست، هنر مفهومگرای غیرمدرنیستی در جغرافیای ایران را شکل داد.
کد خبر 723784 منبع: ایسنا برچسبها هنرهای تجسمی مرتضی ممیزمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: هنرهای تجسمی مرتضی ممیز هنر مفهومی در ایران موزه هنرهای معاصر مرتضی ممیز جریان هنر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۴۹۱۳۶۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تمدید مهلت شرکت در جشنواره «خیمهشببازی»
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از روابط عمومی جشنواره، مهلت شرکت در نخستین جشنواره خیمهشببازی با توجه به استقبال گسترده علاقهمندان تمدید شد و هنرمندان میتوانند تا ۱۵ اردیبهشت آثار خود را ارسال کنند.
نخستین جشنواره «خیمهشببازی» با انتشار فراخوان دعوت از گروههای نمایشی، کار خود را آغاز کرده است.
این جشنواره به میزبانی خانهموزه خیمهشببازی ایران از هنرمندان این حوزه در سراسر کشور دعوت میکند در این رویداد شرکت کنند.
علاقهمندان میتوانند به سایت خانهموزه خیمهشببازی ایران با آدرس https://manacultureforum.com مراجعه کنند.
آثار ارسالی پس از بررسی اولیه برای شرکت در رقابت دعوت خواهند شد و علاقهمندان به شرکت در جشنواره پس از دانلود و تکمیل فرم، فرم تکمیلشده را به همراه سایر مدارک به آدرس بلوار کشاورز، خیابان وصال شیرازی، کوچه اسلامی ندوشن، پلاک ۶، کد پستی: ۱۴۱۷۷۵۴۷۷۱، خانه فرهنگ مانا، از طریق پست یا به صورت حضوری ارسال کنند.
نخستین جشنواره سراسری خیمهشببازی ایران از تاریخ ۲۸ اردیبهشت تا ۱ خرداد ۱۴۰۳ در تهران برگزار میشود.
کد خبر 6087716 فریبرز دارایی